Ewakuacja ludzi z budynku
Ochrona przeciwpożarowa / Artykuły PPOŻ
mateusz.lembicz
2025-04-18
Wprowadzenie
W przypadku wystąpienia zagrożenia pożarowego zasada ratowania życia ludzkiego ma pierwszeństwo przed gaszeniem pożaru. Kluczowa zatem jest organizacja warunków ewakuacji ludzi z budynku, aby zapobiegać zagrożeniu pożarowemu
Obowiązki dotyczące występowania zagrożeń
Jednym z dokumentów, który reguluje obowiązki dotyczące ochrony przed zagrożeniami jest Ustawa o ochronie przeciwpożarowej. Art. 4. 1. reguluje iż:
Właściciel budynku, obiektu budowlanego lub terenu, zapewniając ich ochronę przeciwpożarową, jest obowiązany:
1) przestrzegać przeciwpożarowych wymagań techniczno-budowlanych, instalacyjnych i technologicznych;
2) wyposażyć budynek, obiekt budowlany lub teren w wymagane urządzenia
przeciwpożarowe i gaśnice;
3) zapewnić przeglądy techniczne, konserwacje oraz naprawy urządzeń
przeciwpożarowych i gaśnic, w sposób gwarantujący ich sprawne i
niezawodne funkcjonowanie;
4) zapewnić osobom przebywającym w budynku, obiekcie budowlanym lub na
terenie, bezpieczeństwo i możliwość ewakuacji;
5) przygotować budynek, obiekt budowlany lub teren do prowadzenia akcji
ratowniczej;
6) zapoznać pracowników z przepisami przeciwpożarowymi;
7) ustalić sposoby postępowania na wypadek powstania pożaru, klęski
żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia.
Obowiązki obejmujące ewakuację w art. 4.1 są ujęte głównie w punktach 4) i 7). Z kolei w Kodeksie pracy w dziale X w kontekście występowania zagrożeń w Art. 2091 jest ujęte w taki sposób:
§ 1. Pracodawca jest obowiązany:
1) zapewnić środki niezbędne do udzielania pierwszej pomocy w nagłych
wypadkach, zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników;
2) wyznaczyć pracowników do:
a) udzielania pierwszej pomocy,
b) wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji
pracowników;
3) zapewnić łączność ze służbami zewnętrznymi wyspecjalizowanymi
w szczególności w zakresie udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach,
ratownictwa medycznego oraz ochrony przeciwpożarowej.
§ 2. Działania, o których mowa w § 1, powinny być dostosowane do rodzaju
i zakresu prowadzonej działalności, liczby zatrudnionych pracowników i innych osób
przebywających na terenie zakładu pracy oraz rodzaju i poziomu występujących
zagrożeń.
Zatem każda osoba odpowiedzialna za obiekt i bezpieczeństwo ludzi odpowiada za organizację i ewakuację ludzi z budynku
Warunki ewakuacji ludzi z budynku
Ogólne i szczegółowe warunki ewakuacji zawarte są w rozporządzeniu w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. w § 207. 1 zawarta jest następująca ogólna zasada:
§ 207. 1. Budynek i urządzenia z nim związane powinny być projektowane i wykonane w sposób ograniczający możliwość powstania pożaru, a w razie jego wystąpienia zapewniający:
1) zachowanie nośności konstrukcji przez określony czas;
2) ograniczenie rozprzestrzeniania się ognia i dymu wewnątrz budynku;
3) ograniczenie rozprzestrzeniania się pożaru na sąsiednie obiekty budowlane lub tereny przyległe;
4) możliwość ewakuacji ludzi lub ich uratowania w inny sposób;
5) uwzględnienie bezpieczeństwa ekip ratowniczych.
W rozdziale 4 tego rozporządzenia od § 236 do §257 zawarte są wymagania dotyczące dróg ewakuacyjnych.
Właściciel obiektu, zarządca zgodnie z rozporządzeniem w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów jest obowiązany do przeprowadzenia próbnej ewakuacji o czym mówi § 17:
§ 17. 1. Właściciel lub zarządca obiektu przeznaczonego dla ponad 50 osób będących jego stałymi użytkownikami,
niezakwalifikowanego do kategorii zagrożenia ludzi ZL IV, powinien co najmniej raz na 2 lata przeprowadzać praktyczne
sprawdzenie organizacji oraz warunków ewakuacji z całego obiektu.
2. W przypadku obiektów, w których cyklicznie zmienia się jednocześnie grupa powyżej 50 użytkowników,
w szczególności: szkół, przedszkoli, internatów, domów studenckich, praktycznego sprawdzenia organizacji oraz warun-
ków ewakuacji należy dokonać ‒ co najmniej raz na rok, jednak w terminie nie dłuższym niż 3 miesiące od dnia rozpo-
częcia korzystania z obiektu przez nowych użytkowników.
3. W przypadku obiektu zawierającego strefę pożarową zakwalifikowaną do kategorii zagrożenia ludzi ZL II oraz
w budynkach zakwaterowania osadzonych zlokalizowanych na terenach zakładów karnych i aresztów śledczych, zakres
i obszar budynku objęty praktycznym sprawdzeniem organizacji i warunków ewakuacji musi być uzgodniony
z właściwym miejscowo komendantem powiatowym (miejskim) Państwowej Straży Pożarnej.
4. Właściciel lub zarządca obiektu powiadamia właściwego miejscowo komendanta powiatowego (miejskiego) Pań-
stwowej Straży Pożarnej o terminie przeprowadzenia działań, o których mowa w ust. 1, nie później niż na tydzień przed
ich przeprowadzeniem.
Ciąg dalszy wymagań dotyczących próbnych ewakuacji jest następujący:
§ 17a.4) 1. Właściciel, zarządca lub użytkownik obiektu budowlanego lub jego części, w którym prowadzona jest
działalność gospodarcza o charakterze rozrywkowym, polegająca na organizowaniu gier lub zabaw, w trakcie których ich
uczestnicy uwalniają się z zamkniętej przestrzeni lub w inny sposób ograniczona jest możliwość przemieszczania się tych
uczestników, wskutek czego ograniczona jest możliwość ich ewakuacji, powinien przed rozpoczęciem takiej działalności
oraz co najmniej raz na 2 lata przeprowadzać praktyczne sprawdzenie organizacji ewakuacji ludzi w miejsce bezpieczne,
na zewnątrz obiektu budowlanego lub do sąsiedniej strefy pożarowej, a także sprawdzenie spełniania wymagań ochrony
przeciwpożarowej. Wymagania te stosuje się także w przypadku działalności gospodarczej o podobnym przedmiocie, bez
względu na nazwę, jaką dany przedsiębiorca się posługuje.
2. Sprawdzenia, o których mowa w ust. 1, dokonywane są z udziałem rzeczoznawcy do spraw zabezpieczeń przeciw-
pożarowych, o którym mowa w rozdziale 2a ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej, lub osoby,
o której mowa w art. 4 ust. 2a tej ustawy.
3. Właściciel, zarządca lub użytkownik obiektu budowlanego lub jego części powiadamia właściwego miejscowo
komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej o terminie przeprowadzenia czynności, o których
mowa w ust. 1, nie później niż na 7 dni przed ich przeprowadzeniem.
4. Ze sprawdzeń, o których mowa w ust. 1, osoby wymienione w ust. 2 sporządzają protokół zawierający ocenę or-
ganizacji ewakuacji ludzi oraz spełnienia wymagań ochrony przeciwpożarowej.
5. Właściciel, zarządca lub użytkownik obiektu budowlanego lub jego części składa protokół, o którym mowa
w ust. 4, do właściwej komendy powiatowej (miejskiej) Państwowej Straży Pożarnej w terminie 7 dni od dnia przeprowa-
dzenia praktycznego sprawdzenia organizacji ewakuacji ludzi w miejsce bezpieczne oraz spełnienia wymagań ochrony
przeciwpożarowej.
Kluczowym aspektem zapewnienia warunków ewakuacji zgodnie z treścią instrukcji bezpieczeństwa pożarowego jest przypisanie odpowiedzialności w przypadku wystąpienia zagrożenia osobom korzystających z budynku, zapewnie technicznych warunków ewakuacji oraz przeprowadzanie próbnych ewakuacji zgodnie z rozporządzeniami
Podsumowanie
Ewakuacja ludzi z budynku to kluczowy aspekt zapewnienia bezpieczeństwa pożarowego. Odpowiednie zaplanowanie i organizacja ewakuacji ludzi z budynku w przypadku zagrożenia pozwala na zminimalizowanie strat. Odpowiednie zapewnienie warunków technicznych ewakuacji przyczynia się do wzrostu bezpieczeństwa osób znajdujących się w budynku.
Bibliografia
Przepisy Prawne
Ustawa o ochronie przeciwpożarowej
Kodeks pracy - dział X
Rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów
Autor: Mateusz Lembicz © Wszelkie prawa zastrzeżone