Instrumentarium zarządzania jakością można podzielić na zasady, metody i techniki. W literaturze przedmiotu występuje również pojęcie narzędzi jakości. [1 s. 26]. Cała metodyka stosowania poszczególnego instrumentarium wykształciła się na bazie prób kształtowania jakości w przedsiębiorstwie. Wprowadzenie zasad, metod, technik oraz narzędzi do praktyki procesu doskonalenia jakości często trafia na opory i brak zrozumienia. W związku z powyższym warunkiem skutecznego wykorzystywania tych instrumentów jest zrozumienie potrzeby ich stosowania i pełne zaangażowanie oraz wsparcie ze strony najwyższeg kierownictwa, zaplanowanie i zorganizowanie działań związanych z wdrożeniem tych technik, zaangażowanie i udział pracowników oparty na pracy zespołowej, a także prawidłowo przeprowadzany program szkoleń [1 s. 28]

Analizując problematykę zarządzania jakością oraz doskonalenia z wykorzystaniem odpowiednich zasad, metod i technik jakości, można zauważyć pewien brak jednoznaczności w stosowaniu pojęć: zasada, metoda, technika.[1, s. 26]. W tabeli 1 zestawiono najczęściej w literaturze definicje tych pojęć.

Tabela 1. Definicje pojęć: zasada, metoda, narzędzie, technika

Źródło: Zasady, Metody i techniki wykorzystywane w zarządzaniu jakością, Wyd. PP, 2010, Poznań s. 27

Pojęcie	Spotykane definicje
Zasada	− określa stosunek przedsiębiorstwa i jego pracowników do ogólnie rozumianych problemów jakości, − określa w prosty i zwięzły sposób cele i zadania polityki jakości prowadzonej przez kierownictwo, pomocne przy wdrażaniu SZJ.
Metoda	− norma postępowania uznana przez kogoś za obowiązującą, − świadomy i konsekwentnie stosowany sposób postępowania lub zespół czynności i środków opartych na naukowych podstawach wykorzystywanych do osiągnięcia określonego celu przy realizacji zadań związanych z zapewnieniem jakości, − świadome i konsekwentne postępowanie ukierunkowane na osiągnięcie określonego celu, − sposób naukowego badania rzeczy i zjawisk, − planowane, powtarzalne i oparte na naukowych podstawach sposoby postępowania przyjęte przy realizacji określonych zadań, − sposób systematycznie stosowany, przy czym sposób oznacza umyślny tok działania, a więc skład i układ jego stadiów, − pewna ogólna postawa umysłu wobec problemów, − sposoby zastosowane w szerszych fragmentach, − powtarzalny sposób; systematyczne stosowanie danego sposobu, tak żeby nie pociągało ono za sobą konieczności wielokrotnego stosowania, − ogólny schemat planu działania, sformułowany na podstawie uogólnienia jakichś typów skutecznych działań, który pozwala na opracowanie właściwego ich programu, − usystematyzowane zastosowanie narzędzi i technik w celu doskonalenia.
Technika	− procedura, − receptura, − tok postępowania dotyczący konkretnego, wąskiego fragmentu problemu, − szczegółowy sposób postępowania, świadomy i konsekwentnie stosowany dla osiągnięcia celów cząstkowych bądź szczegółowych, − części składowe metod, − wyuczona i wyćwiczona umiejętność wykonywania jakichś czynności, − sposób wykonywania prac, czynności, posługiwanie się instrumentami, przyrządami czy narzędziami, − działanie oparte na analizowaniu zmienności procesowych.
Narzędzie	− służy do zbierania i przetwarzania danych, − prosty element stosowany w obrębie konkretnej metody bądź techniki, − służy do bezpośredniego oddziaływania w różnych procesach zapewnienia jakości czy zarządzania jakością, jak np. przy zbieraniu, porządkowaniu i przedstawianiu danych lub wyników z badań dotyczących jakości, − stanowi instrumentarium analitycznego zestawienia zmienności, − może dotyczyć urządzenia prostego lub złożonego, umożliwiając wykonanie jakiejś czynności lub pracy, przyrządu, instrumentu.

W literaturze z zakresu organizacji i zarządzania nie ma konkretnego rozróżnienia między metodami czy technikami. Przyczyną tego jest zakres i obszar stosowania konkretnych metod, narzędzi i technik zarządzania jakością. W zależności od złożoności problemu stosowaną metodę możemy nazwać narzędziem. Wynika to ze stopnia uogólnienia, w jakim stosowana jest metoda [1, s. 26] Przykład rozróżnienia między poszczególnymi intrumentariami jakości zobrazowana na rys. 1.



Rys. 1 Przykład rozróżnienia między instrumentarium jakości

Źródło: Zasady, Metody i techniki wykorzystywane w zarządzaniu jakością, Wyd. PP, 2010, Poznań s. 28

W tabeli nr 2 wyszczególniono podział na zasady, metody, techniki i narzędzia wraz z przykładami

Tabela 2. Podstawowa klasyfikacja instrumentarium zarządzania jakością

Źródło: Zasady, Metody i techniki wykorzystywane w zarządzaniu jakością, Wyd. PP, 2010, Poznań s. 29